Deprem, sel, tsunami gibi doğal afetlerin sık yaşandığı ülkelerde evlerin dayanıklılığı son derece önemlidir. Bu nedenle, son yıllarda farklı şekillerde tasarlanan binalar ortaya çıkmaya başladı. Yükseltilmiş evler de bu tarz evlerden biri olarak öne çıkıyor. Peki, bu evler ne gibi avantajlara sahip de tsunaminin, kasırganın çok yaşandığı ülkelerde sıkça tercih ediliyor?
Yükseltilmiş evler, isminden de anlaşılacağı gibi, evin tabanının zemin seviyesinden yüksek tutulduğu yapılardır. Bu evler, özellikle sel, taşkın ve fırtına gibi doğal afetlere karşı dayanıklılık sağlamak amacıyla inşa edilirler.
Ancak bazı yerlerde yalnızca doğal afetlere karşı inşa edilmiyorlar. Günümüzde giderek artan nüfus, konut ihtiyacını da artırıyor. Bununla birlikte, arazi kaynaklarını sınırlı olması ve inşaat maliyetlerinin artması da yerden yükseltilmiş evlerin yaygınlaşmasına neden olmuştur.
Evlerin yerden yükseltilerek inşa edilmesi yüzyıllardır kullanılan bir teknik.
Özellikle bataklık, nehir kenarı gibi yerlerde ev yapmak zordur. Bu sebeple insanlar evlerini yükselterek, sel baskınlarından ve diğer doğal afetlerden korunmak istemişlerdir. Bu bağlamda, yükseltilmiş evler, şehirlerde yerleşim alanlarını yüksekliklere genişletmek ve sınırlı arazi kaynaklarını en verimli şekilde kullanmak için tercih ediliyor.
Yükseltilmiş evler; tsunami, kasırga, hortum gibi doğal olayların sık sık yaşandığı ABD, Kanada, Avustralya, Japonya ve Tayland gibi birçok ülkede yaygın olarak kullanılıyor.
Bu yapıların inşası, geleneksel evlerin inşasına kıyasla birkaç ekstra adım gerektiriyor.
Bunun en büyük nedeni; evin tabanının, temel yüksekliğindeki bir platform üzerinde yer almasıdır. Yani temelin üstünde çubuklar ya da başka bir platform yerleştirilerek evle temel arasında boşluk oluşturuluyor. Bu boşluğun derinliği, evin yapım amacına ve çevre şartlarına göre değişebiliyor. Örneğin, sel sularına karşı yüksek riskli bir bölgede, daha yüksek bir boşluk oluşturulabilir.
Yükseltilmiş evlerin inşasında malzeme seçimi, inşaat bölgesinin yapısına göre değişebilir. Ancak bu evler ve temeli destekleyen sütunlar genellikle ahşap, beton ya da çelik malzemeler kullanılarak inşa ediliyor.
Basit bir şekilde açıklamak gerekirse yükseltilmiş evlerin inşası şu aşamalardan oluşuyor:
- İnşa başlamadan önce arazi uygun şekilde temizlenir ve temel altyapı çalışmaları tamamlanır.
- Temel, evin ve sütunların (çubukların) ağırlığını taşıyacak şekilde inşa edilir.
- Sütunlar, evin alt kısmına yerleştirilir. Bu ayaklar, evin yerden yükselmesini sağlar.
- İskele ya da diğer adıyla ikinci temel, sütunların üstüne oturtulur. Bu yapı, evin katlarının temelini oluşturur.
- Geri kalan kısımlar, bildiğimiz ev inşası gibi duvarların, döşemelerin tamamlanması, çatının eklenmesi ve elektrik, su gibi hatların çekilmesinden oluşur.
Yükseltilmiş evler; sel, taşkın, fırtına gibi doğal afetlerde güvenli bir yaşam alanı sunar.
Normal şartlarda, sel ve taşkın suları evin altına doğru akar ve evin içine girmesi kaçınılmaz hale gelir. Ancak yükseltilmiş evlerde, evin tabanı zemin seviyesinin üzerinde olduğu için, suyun evin içine girmesi engellenir.
Yükseltilmiş evlerde, evin altında bir boşluk oluşur. Bu boşluk, depolama alanı, otopark ya da daha farklı amaçlarla kullanılabilir.
Özellikle sıcak ve nemli alanlarda faydalı olan yükseltilmiş evler; tasarımı sayesinde, binanın altında ve çevresinde hava akışını iyileştirmek için doğal bir mekanizma görevi görür. Bu, iç ortam sıcaklıklarının düzenlenmesine ve küf oluşumu olasılığının azaltılmasına yardımcı olur.
Yükseltilmiş bir evde su, kanalizasyon ve elektrik hatları gibi tesisatların kurulumu, bakımı ve ayarlanması daha kolaydır. Telefon, televizyon ve internet kablosunun yeniden yönlendirilmesi, çok az zaman ve çaba gerektiren oldukça basit ve ucuzdur.
Tüm bu avantajlara rağmen, yükseltilmiş evlerin dezavantajları da olabilir.
Örneğin, yükseltilmiş evlerin inşası daha maliyetli olabilir. Ayrıca, merdivenler veya asansörlerle erişilebilir olduklarından, fiziksel engelliler veya yaşlılar için sorunlar olabilir. Yükseltilmiş evler, yer seviyesindeki evlerden daha fazla ısı kaybına neden olabilir. Özellikle yüksek rakımlarda bulunan evlerde, yalıtımın iyi yapılması önemlidir, aksi halde evin ısıtma ve soğutma maliyetleri artabilir.
Yükseltilmiş evler doğal afetlere karşı daha güvenli bir konut seçeneği sunar. Bu evlerin yapım maliyeti biraz daha yüksek olsa da insanların güvenliği için yapılan bu yatırımın önemi oldukça büyüktür.
